Italijanski futuristi su 1912. godine objavili nekoliko značajnih i uticajnih manifesta. Među njima su i tehnički manifesti pojedinih umetnosti, Boćonijev vezan za vajarstvo i Marinetijev – za književnost.
Italijanski futuristi su 1912. godine objavili nekoliko značajnih i uticajnih manifesta. Među njima su i tehnički manifesti pojedinih umetnosti, Boćonijev vezan za vajarstvo i Marinetijev – za književnost.
Tehnički manifest futurističke skulpture Umberta Boćonija
Boćoni je u teoriju vajarstva uveo termin „plastički dinamizam“ kojim podrazumeva da skulptura prikazuje uzajamno dejstvo objekta i okruženja, pri čemu impresionistički pojam okruženja, koji je uključivao dejstvo svetlosti na objekat, kao i dejstvo subjektivne percepcije, proširuje tako da se u njega uključi celokupan ambijent u kojem se objekat nalazi: „futuristi napokon mogu da modeluju atmosferu koja okružuje stvari“. Nema, dakle, partikularnih predmeta, jer kako kaže Boćoni, tamo gde se jedan objekat završava odmah počinje drugi. Uključivanje ambijenta označava prelaz sa mimetičkog na konstruktivno – futuristi ne prikazuju međusobne prostorne odnose već međusobna dejstva, nevidljive sile. Boćonijev „fizički transcendentalizam“ znači „plastičan prikaz simpatija i misterioznih sklonosti koje proizvode recipročne i formalne uticaje. […]Otvorimo figuru kao prozor kojim ćemo obgrliti i okruženje u kome ona živi.“
Tehnički manifest futurističke literature Filipa Marinetija
(kod nas: Filipo T. Marineti, „Tehnički manifest futurističke literature“, prevela Olga Stuparević U: Poezija: rađanje moderne književnosti, priredili Sreten Marić i Đorđije Vuković, Nolit, Beograd, 1975, str.161-165)
Marineti „nadahnut“ elisom tj. Elisom aviona dalje eksplicira pretpostavke analoškog stila, o kojem je govorio u svojim prethodnim manifestima. Analogija, kao književni oblik izražavanja i evociranja brzine i simultanosti, podrazumeva da se početni i krajnji momenat jednog misaonog toka apstrahuju i postanu jedno drugom atributivi – misao juri i preskače, rasteže se i skuplja po potrebi, jezik je sledi i elidira sve zavisne i pomoćne sintaksičke konstituente, postaje podjednako elastičan i nezaustavljiv, u stanju stalnog nastajanja. Ostaju imenice bez prideva (kao u slikarstvu čiste boje bez impresionistima dragih nijansi i preliva) i glagoli u infinitivu bez priloga - jezik očišćen od subjektivnosti, od psihologije, jezik mehanike fluida.